ابوجعفر محمّد بن ایّوب، ریاضیدان و ستاره‌شناس ایرانی فارسی‌نویس نیمهٔ دوم سدهٔ ۵ قمری، اهل آمل طبرستان بود.^[۲]

وی در نیمه دوم سده پنجم قمری بیشتر در آمل به کار رصد ستارگان و پژوهش علمی مشغول بوده و نتایج این ارصاد را در زیج مفرد خود گرد آورده‌است.^[۳] در مورد فعّالیّت علمی او تاریخ‌هایی از قرن چهارم تا هفتم ذکر کرده‌اند. برای مثال، زوتر سال کتابت مفتاح المعاملات، یعنی ۶۳۲ق را به عنوان تاریخ تألیف آن ذکر کرده‌است. امّا قدیمی‌ترین یادنامه‌ای که از حاسب طبری نام برده، تتمّهٔ صوان الحکمة، تألیف ابوالحسن بیهقی در تاریخ ۵۶۵ قمری است. نخستین رصدخانه در حدود سال ۲۱۲ هـ. ق (۸۲۸ م) در بغداد بنا شد و دو اخترشناس برجسته به نام‌های فضل بن نوبخت اهوازی و محمد بن موسی خوارزمی بر آن ریاست داشتند؛ و بعضی‌ها اعتقاد دارند اولین رصدخانه را حاسب طبری آملی بنا کرده‌است.

خواندن ادامه مطلب در ویکی پدیا